Verslag Informatieavond Asielopvang Hotel Drielanden

Aanwezigen:

• Veiligheidsregio Zuid-Limburg
• Burgemeester Vaals
• Burgemeester Stein
• Politie
• Handhaving
• Mediabedrijf
• Bewoners binnen en buiten Lemiers

Op 2 april 2025 organiseerde de gemeente Vaals samen met de Veiligheidsregio een informatieavond (Oud Lemiers) over de geplande asielopvang in Hotel Drielanden, gelegen aan de rand van de kern Lemiers. De avond was bedoeld om inwoners te informeren over de plannen, zorgen te bespreken en vragen te beantwoorden over de opvang van maximaal 200 asielzoekers op deze locatie. De opkomst was hoog en het gesprek verliep overwegend respectvol, ondanks de duidelijke zorgen die leven onder bewoners van Lemiers en omliggende gebieden.

Achtergrond en aanleiding

De opvanglocatie is onderdeel van de landelijke spreidingswet, die gemeenten verplicht om een bijdrage te leveren aan de opvang van asielzoekers. Door als gemeente zelf regie te nemen, wil Vaals voorkomen dat er van bovenaf een locatie wordt aangewezen waar de gemeente geen invloed op heeft. Hotel Drielanden werd aangekocht door de gemeente vanwege de geschiktheid voor transformatie naar opvanglocatie en de ligging nabij het dorp, maar niet midden in de woonkern.

De opvang wordt voor een periode van vijf jaar ingericht. Deze termijn is mede gekozen om de investering (o.a. aankoopbedrag van €1,8 miljoen) terug te kunnen verdienen via de huursom die de Veiligheidsregio betaalt. Na vijf jaar wordt de locatie weer vrijgegeven en gaat de gemeente in gesprek met bewoners over de toekomstige bestemming.

Inrichting en voorzieningen van de opvanglocatie

Het voormalige hotel wordt volledig gestript en opnieuw ingericht om plaats te bieden aan asielzoekers. Alle kamers worden omgebouwd tot slaapruimtes zonder eigen keukenvoorzieningen. De focus ligt op soberheid en functionaliteit, zonder luxe.

Er wordt voorzien in:

• Slaapkamers voor 4 tot 8 personen, ingericht met stapelbedden en basispakketten (dekbed, kussen, beddengoed).
• Centrale ruimtes op de begane grond voor gezamenlijke maaltijden, recreatie en lesactiviteiten.
• Een aparte ruimte met laptops en internettoegang, waar bewoners digitale cursussen kunnen volgen en taallessen kunnen krijgen.
• Basis medische zorg op locatie, met periodiek bezoek van een arts. In acute gevallen wordt gebruikgemaakt van een landelijke medische dienst (GZA).

Daarnaast wordt het gebouw voorzien van 24/7 beveiliging en cameratoezicht op de centrale ruimtes en rondom het terrein. De bewoners zijn verantwoordelijk voor het schoonmaken van hun eigen kamers, terwijl de algemene ruimtes door schoonmaakpersoneel worden onderhouden.

Dagbesteding en integratie

De Veiligheidsregio en de gemeente hechten grote waarde aan een zinvolle dagbesteding voor de bewoners. Er is ruimte voor het aanbieden van les- en sportactiviteiten, culturele bijeenkomsten en kleinschalige initiatieven die bijdragen aan integratie en sociale cohesie. De organisatie werkt daarbij actief samen met lokale partners en roept inwoners op zich aan te melden als vrijwilliger.
Mogelijke vrijwilligersactiviteiten zijn onder andere:

• Nederlands les geven of ondersteunen bij taalvaardigheid.
• Samen koken of culturele uitwisselingen organiseren.
• Begeleiden van wandelingen of uitjes naar de markt.
• Ondersteuning bij recreatieve of creatieve activiteiten (bijvoorbeeld sport, muziek, bloemschikken).

Vrijwilligers hoeven geen VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) aan te leveren, tenzij een externe partij (zoals een school of zorginstelling) dat eist. In dat geval wordt per situatie bekeken of dit haalbaar is.

Veiligheid binnen en buiten de opvanglocatie

Tijdens de avond werd veel aandacht besteed aan het thema veiligheid – zowel in als buiten de opvanglocatie. De bezorgdheid van bewoners richtte zich vooral op verkeersveiligheid voor kinderen, sociale omgangsvormen en de capaciteit van politie en handhaving.

Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over:

• Beveiliging: 24/7 aanwezigheid van beveiligers op locatie en cameratoezicht, met als doel het veilig houden van het terrein.
• Huisregels: Deze worden aan alle bewoners uitgelegd en ondertekend. Ze omvatten onder andere respectvol gedrag, geen geweld of intimidatie, geen gebruik van alcohol of drugs op locatie, en registratie bij binnenkomst en vertrek.
• Verkeer: Er wordt aandacht besteed aan verkeerseducatie, vooral voor bewoners die nog moeten leren fietsen of zich niet bewust zijn van Nederlandse verkeersregels.
• Meldpunt: Er komt een bereikbaar meldpunt (telefoonnummer) waar inwoners meldingen kunnen doen. In dringende gevallen kan altijd contact worden opgenomen met de locatiecoördinator of beveiliging.

De burgemeester gaf aan dat er geen extra politiecapaciteit wordt toegevoegd aan de regio, maar dat er wel intensieve samenwerking is met de huidige BOA’s en politie-eenheden. Incidenten met impact worden altijd gedeeld met de burgemeester en geëvalueerd.

Vrijheid en bewegingsruimte van bewoners

De bewoners van de opvang zijn vrij om het terrein te verlaten. Het is geen gesloten inrichting. Wel wordt van hen verwacht dat zij zich aan de regels houden, zich registreren bij terugkomst en deelnemen aan activiteiten op locatie.

Er is géén formele avondklok, maar bezoekers dienen uiterlijk om 22.00 uur te vertrekken. Voor bewoners geldt dat zij geacht worden een gezond dagritme aan te houden. Wie zich herhaaldelijk niet aan afspraken houdt, kan worden aangesproken of in het uiterste geval verwijderd worden van de locatie.

Onderwijs en kinderen

Indien er schoolgaande kinderen op de locatie komen te wonen, wordt in samenwerking met schoolbesturen gezocht naar passende plekken in het onderwijs. Er wordt rekening gehouden met taalbarrières en waar nodig worden kinderen geplaatst in Internationale Schakelklassen of NT2-klassen. De gemeente kan scholen financieel ondersteunen bij extra inzet van personeel.

Er is nog geen duidelijkheid over hoeveel kinderen er zullen komen, omdat de samenstelling van bewoners pas kort voor aankomst bekend is.

Zorgen en antwoorden vanuit de gemeente

Tijdens de avond werd veelvuldig gesproken over het gebrek aan inspraak, het gevoel van overval en zorgen over waardevermindering van woningen. De gemeente erkent dat deze zorgen bestaan en benadrukt dat het vanwege wettelijke verplichtingen snel heeft moeten handelen, zonder ruimte voor voorafgaande participatie. De keuze voor vijf jaar opvang is financieel onderbouwd en maakt het mogelijk om de investering terug te verdienen zonder gemeentelijke middelen aan te spreken.

De burgemeester gaf aan open te blijven staan voor signalen en feedback en wil op korte termijn een klankbordgroep opzetten met buurtbewoners. Daarnaast is de burgemeester bereikbaar voor persoonlijke gesprekken aan huis voor wie vragen of zorgen heeft die niet in het openbare gesprek gedeeld konden worden.

Vervolgstappen en betrokkenheid

De Oekraïense bewoners die momenteel in het hotel wonen, verhuizen in de komende dagen naar een andere opvanglocatie. Daarna start de verbouwing van het gebouw. De planning is erop gericht om de opvanglocatie vóór 1 juli te openen. Voorafgaand aan de opening komt er een open dag voor omwonenden om het gebouw van binnen te bekijken.

De gemeente nodigt inwoners uit om actief betrokken te blijven via:

• Deelname aan de klankbordgroep.
• Vrijwilligerswerk op de locatie.
• Gebruik van het meldpunt voor signalen of klachten.