---

Op 1 januari treedt naast de Omgevingswet ook de Wet kwaliteitsborging (Wkb) in werking. Bij de Wkb verplaatst de toetsing aan de bouwtechnische eisen van een bouwwerk van de gemeente naar een onafhankelijke partij, de zogenoemde kwaliteitsborger. Dit geldt niet direct voor alle bouwwerken, maar gaat in fases. De Wkb gaat op 1 januari 2024 in voor nieuwe bouwwerken onder gevolgklasse 1. Dat is de laagste risicoklasse waar bijvoorbeeld grondgebonden eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden onder vallen. Voor verbouw van bouwwerken onder gevolgklasse 1 dient u een technische omgevingsvergunning aan te vragen. Dit is in ieder geval tot 1 januari 2025.

Naast de Omgevingswet treedt ook de Wet kwaliteitsborging (Wkb) voor het bouwen op 1 januari 2024 in werking.

Wat is de wet kwaliteitsborging en wat betekent dit voor u?

Gebouwen moeten veilig, gezond, bruikbaar en duurzaam zijn. Met de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) verbetert de bouwkwaliteit en is er meer controle tijdens de bouw. Voor bepaalde eenvoudigere bouwwerken verdwijnt de technische bouwvergunning. In plaats daarvan doet u een bouwmelding. Ook zet u een kwaliteitsborger – een onafhankelijke controleur – in die van plan tot oplevering meekijkt en controleert. Zo worden alle technische eisen gecheckt, precies op het moment dat het kan én nodig is. Dit scheelt tijd, voorkomt fouten en geeft u als initiatiefnemer meer bescherming.

---

Bouwmelding en kwaliteitsborger

Wilt u gaan bouwen, dan moet u bij de gemeente nagaan of het past binnen het omgevingsplan. Hier kunnen regels in staan die het bouwen verbieden, bijvoorbeeld om planten en dieren te beschermen. Dit verandert niet. Maar voor bepaalde eenvoudige bouwwerken, zoals een woonhuis, fietsbrug of bedrijfshal, hoeft u geen bouwvergunning meer aan te vragen. Onder de Omgevingswet en Wkb heet dit een technische bouwvergunning. In plaats daarvan moet u een bouwmelding doen bij de gemeente. De controle wordt gedaan door een kwaliteitsborger. Deze onafhankelijke controleur checkt niet alleen uw plannen, maar zorgt er ook op de bouwplaats voor dat alles gaat volgens de bouwtechnische regels.

In de praktijk betekent dit dat u minder vaak een technische bouwvergunning nodig heeft. Wel kan het zijn dat er een omgevingsvergunning nodig is voor een omgevingsplanactiviteit.

Via Omgevingsloket.nl kunt u een online vergunningscheck doen.

U ziet dan direct:

• Of u een vergunning nodig heeft
• Of u een melding moet doen over de verbouwing
• Wat u moet doen om de vergunning aan te vragen

---

Betere kwaliteit, minder risico

Door tijdens het hele bouwproces te controleren, ontstaan er minder fouten. Minder fouten betekent ook minder kosten voor herstelwerk. En gaat er toch iets mis? Onder de Wkb zijn aannemers langer verantwoordelijk voor hun eigen fouten en de gebreken die daaruit volgen. Denk aan brandonveilige constructies, te weinig isolatie of slecht werkende ventilatie. Ook als u deze fouten of gebreken pas na de oplevering ontdekt. Hierbij zijn drie zaken belangrijk:

• De bouwfout moet de schuld zijn van de aannemer. Stel dat de bouwfout is ontstaan doordat u als opdrachtgever een verkeerde tekening of berekening naar de aannemer had gestuurd, dan kan de aannemer daar niets aan doen;
• De opdrachtgever moet geloofwaardig maken dat de schade komt door een bouwfout;
• De overeenkomst moet gesloten zijn ná de start van de Wkb.

Als opdrachtgever loopt u dus minder risico.

---

Stapsgewijs over op de Wkb: eerst gevolgklasse 1

De Wkb geldt niet direct voor alle gebouwen, maar gaat in fases in. De wet geldt eerst voor bepaalde eenvoudige gebouwen in de zogenoemde gevolgklasse 1. Dit zijn gebouwen met beperkt risico, zoals woningen en eenvoudige bedrijfspanden. Tot 1 januari 2025 geldt dit alleen voor nieuwbouw, vanaf 1 januari 2025 ook voor verbouw. Gaat er iets mis met de bouw, dan zijn de gevolgen voor de bewoner of gebruiker in verhouding minder groot dan bij bijvoorbeeld een ziekenhuis. Of uw bouwproject onder de Wkb valt, kunt u nagaan via Omgevingsloket.nl.

---

Bijzondere lokale omstandigheden

Soms is er op de plek waar gebouwd wordt iets aan de hand dat niet direct zichtbaar is. Iets dat gevolgen kan hebben voor de technische bouwkwaliteit van een gebouw. Dit noemen we een bijzondere lokale omstandigheid. Denk aan een ondergrond die niet overal even sterk is of een harde kleilaag in de bodem, die gevolgen heeft voor de fundering. De gemeente weet hier wel vanaf, maar u of de kwaliteitsborger mogelijk niet.

De bijzondere lokale omstandigheden in Vaals betreffen de volgende:

1. Draagkracht bodem: Indien uit het (tijdelijk) omgevingsplan blijkt dat graafwerkzaamheden moeten worden uitgevoerd in een archeologisch waardevol gebied.
2. Bouwen nabij een monument en/of beschermd stads- en dorpsgezicht: Indien u bouwt nabij een monument en/of beschermd stads- en dorpsgezicht.
3. Watervoerende lagen in de ondergrond: Gelieve contact op te nemen met de gemeente zodat bekeken kan worden of uw initiatief is gelegen in de nabijheid van watervoerende lagen in de ondergrond.
4. Bouwwerkzaamheden in de nabijheid van een gasleiding: Gelieve contact op te nemen met de gemeente zodat bekeken kan worden of uw initiatief is gelegen in de nabijheid van een gasleiding.

---

Van controle vooraf naar controle in de praktijk

Voor u zal de kwaliteitsborger de grootste verandering zijn. Eerst controleerde de gemeente vooraf of uw plannen aan alle eisen voldeden. Onder de Wkb controleert de kwaliteitsborger voor en tijdens de bouw, en bij de oplevering. De kwaliteitsborger legt vast wat de bouwrisico’s zijn van uw plannen. Hij of zij moet hierbij rekening houden met risico’s vanuit de omgeving. Denk aan een zachte bodem waardoor er extra aandacht nodig is voor de fundering.

In een borgingsplan geeft de kwaliteitsborger aan wat er moet gebeuren zodat uw bouwproject uiteindelijk aan alle technische bouwregels voldoet. Vervolgens kijkt hij of zij op de bouwplaats mee met de aannemer. Is na afloop alles in orde, dan stelt hij of zij een verklaring op.

Een kwaliteitsborger is altijd onafhankelijk. Het is dus niet de bedoeling dat u iemand inzet die een rol speelt bij het bouwproject. Via het Register Kwaliteitsborging vindt u een overzicht van kwaliteitsborgers.

---

Melding bij de gemeente

Met de risicobeoordeling en het borgingsplan moet u (of uw architect, adviseur of aannemer) vervolgens een bouwmelding doen bij de gemeente. Ook dit is nieuw. Met de bouwmelding geeft u aan waar u gaat bouwen en hoe u ervoor zorgt dat de plannen en het eindresultaat aan de bouwregels voldoen. U laat ook weten met welke kwaliteitsborger u samenwerkt. Een bouwmelding doet u eenvoudig via Omgevingsloket.nl.

Tip

Uiterlijk vier weken voor u gaat bouwen moet u de bouwmelding doen. Zonder deze melding mag u niet beginnen. Maar doet u de melding ook niet te vroeg: de bouwmelding is een jaar geldig. Bent u dan niet begonnen met bouwen, dan moet u een nieuwe melding doen en gaat de vier weken wachttijd opnieuw in.

---

Veranderende rol gemeente

Voor bouwwerken uit gevolgklasse 1 is niet langer een technische bouwvergunning nodig. In die gevallen verdwijnt de gemeentelijke toets aan de technische bouwregels in het begin van het bouwproject. Die rol krijgt de kwaliteitsborger.

De gemeente blijft wel toezichthouder. Ze behoudt dus al haar toezichthoudende en handhavende bevoegdheden. Ze blijft verantwoordelijk voor het toezicht op de bestaande bouw en omgevingsveiligheid. Net als voor de vergunningen die wel nodig zijn. En alleen de gemeente mag de bouw stilleggen. Bijvoorbeeld als er een groot probleem ontstaat tijdens het bouwen.

---

Het proces

Stap 1: vergunningcheck

U zoekt een architect, adviseur of aannemer om samen uw bouwplannen uit te voeren. Of misschien gaat u zelf bouwen. U krijgt dan te maken met de Omgevingswet. Deze wet bevat regels voor de fysieke leefomgeving. Dit gaat over het beschermen van het milieu, de gezondheid, de natuur, de veiligheid en de bouw- en omgevingskwaliteit. Uw bouwplannen moeten getoetst worden aan het omgevingsplan. Er kunnen regels in staan die bijvoorbeeld het bouwen verbieden, bijvoorbeeld om planten en dieren te beschermen.

Via Omgevingsloket.nl kunt u een online vergunningscheck doen.

Stap 2: vergunningaanvraag

Heeft u een technische bouwvergunning nodig? Dan moet u laten zien hoe uw bouwplan eruitziet en waar u het uiteindelijk bouwwerk voor wilt gebruiken. De gemeente toetst uw plannen.

Heeft u een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit nodig? De gemeente toetst dan of het bouwwerk binnen de omgeving past.

Stap 3: kwaliteitsborger

Valt uw bouwwerk onder gevolgklasse 1? Dan moet u voor u aan de slag kunt een onafhankelijke kwaliteitsborger inschakelen. Via het Register Kwaliteitsborging vindt u een overzicht van kwaliteitsborgers. U kiest een kwaliteitsborger vóór u aan de slag gaat.

Stap 4: bouwmelding

Met de risicobeoordeling en het borgingsplan van de kwaliteitsborger moet u, of uw architect, adviseur of aannemer, een bouwmelding doen bij de gemeente. Ook dit doet u via Omgevingsloket.nl. Bij de melding geeft u aan met welke kwaliteitsborger u samenwerkt.

De gemeente beoordeelt of een bouwmelding compleet is. Zo ja, dan mag u na vier weken starten met de bouw. Geen paniek als u niets hoort: u kunt er dan van uitgaan dat alles in orde is en gewoon beginnen.

Als u van de gemeente hoort dat er informatie ontbreekt, dan moet u een nieuwe melding doen. De vier weken wachttijd gaan dan weer opnieuw in. Het is dus belangrijk om alle informatie op tijd bij de hand te hebben. Zo voorkomt u vertraging en extra kosten.

Tijdens het bouwen of verbouwen zal de kwaliteitsborger de bouw controleren. Hij of zij kijkt of alles volgens de bouwtechnische regels verloopt. Als de kwaliteitsborger of de gemeente een probleem ziet, kan de gemeente de bouw stilleggen.

Stap 5: gereedmelding

Als eventuele afwijkingen zijn aangepast, het bouwproject klaar is en aan alle bouwtechnische regels voldoet, stelt de kwaliteitsborger een verklaring op. Deze verklaring stuurt u samen met het dossier dat de aannemer heeft gemaakt als gereedmelding naar de gemeente. Deze gereedmelding moet uiterlijk twee weken voor u het gebouw wilt gebruiken helemaal in orde zijn.

Tip: een gereedmelding is niet hetzelfde als de oplevering door de aannemer.

Stap 6: gebruik

Twee weken na de gereedmelding mag u het nieuwe project in gebruik nemen.

Vraag, klacht of melding?

• Facebook
• Twitter
• Bel: 043-3068568
• Stuur ons een mail